Voor iedereen die zich beroepshalve bezig houdt met het onderwerp persoonlijke effectiviteit is het gedrag dat we iedere dag vertonen een bijzonder fascinerend fenomeen. Het is dan ook bij uitstek een onderwerp waar veel over geschreven is, en nog veel meer over te schrijven valt.
Regelmatig wordt ik geconfronteerd met mensen die beweren dat je toch altijd ‘jezelf moet blijven’, want ‘zo ben ik nou eenmaal’. Maar is dat wel zo? Moet je altijd maar volharden in je eigen voorkeursgedrag? Ik denk dat je daarbij zeker enkele stevige kanttekeningen kunt plaatsen.
Een ieder van ons heeft zijn eigen stijl van communiceren, eigen aardigheden en eigenaardigheden. Goed weten van jezelf wat deze zijn werd al door Socrates de bron van alle wijsheid genoemd. Ook het kennen en herkennen van de gedragsvoorkeuren van de ander, om vervolgens het eigen gedrag daarop af te stemmen, kent vele voordelen. Een voorbeeld hiervan is samenwerking in een team of projectgroep. En goed kunnen samenwerken is tegenwoordig in vrijwel iedere werksituatie van groot belang. Samenwerking staat of valt bij het hebben van een goede relatie met een ander, en vooral het hebben van begrip voor verschillende manieren van denken en doen. Geen begrip voor de gedragsvoorkeuren van een ander leidt dikwijls tot ergernis en irritaties, wat slechts negatieve energie oplevert. Ieder gedrag roept (tegen-)gedrag op. Inzicht in eigen voorkeursgedrag en dat van de ander, en weten hoe je deze kennis in de praktijk kunt gebruiken, kan je een voorsprong opleveren in de omgang met andere mensen.
Laten we eens een voorbeeld nemen. Stel meneer A is een bescheiden mens, en dat is een mooie kwaliteit. Echter, soms schiet hij wat door in dat gedrag en kan hij verlegen of te afwachtend overkomen, en u weet, overal waar ‘te’ voor staat is niet goed, behalve natuurlijk tevreden (voor sommigen is tequila een uitzondering op die regel…). Dat afwachtende gedrag overkomt meneer A dikwijls als hij geconfronteerd wordt met dominant gedrag. Stel meneer A bevindt zich in een lastige onderhandelingssituatie met een in zijn ogen dominante ‘tegenstander’. Hij kan zich dan gemakkelijk de kaas van het brood laten eten. Kortom, als hij blijft volharden in zijn voorkeursgedrag (want zo ben ik nou eenmaal) zal hij waarschijnlijk niet bereiken wat hij wil. Hier is dus ander gedrag wenselijk, en aan te leren.
En wat te denken van de docenten die we in onze jeugd het leven zuur maakten omdat ze geen orde konden houden (wees eens eerlijk, u hebt ze toch ook meegemaakt?). Wat we toen als puber riepen is dat hij of zij gewoon maar wat strenger moest zijn. Oftewel, we wilden ander gedrag zien!
Ik kan me nog het voorval voor de geest halen van de succesvolle schaatstrainer die jaren geleden zijn pupil op het nippertje geplaatst wist te krijgen voor de Olympische Spelen, dus kennelijk waren zijn trainingsschema’s en aanpak succesvol geweest. Echter, kort voordat de wedstrijd daadwerkelijk van start zou gaan verbrak de sporter de samenwerking, uiteraard met de nodige publiciteit tot gevolg. In een van de vele interviews gaf de trainer te kennen dat hij er weinig van snapte. Immers, mede dankzij zijn inbreng en inspanningen had zijn pupil zich wel weten te plaatsen voor de Spelen. De sporter zelf beaamde dit, maar ze had ook een heel groot bezwaar. Zo vertelde ze dat in al die jaren van samenwerking haar trainer weinig tot geen aandacht had gehad voor de mens achter de sportvrouw, en juist dat gebrek aan persoonlijke aandacht bleek voor haar een groot gemis en de bekende druppel.
Hiermee geconfronteerd liet de trainer de volgende gevleugelde uitspraak optekenen; ‘Ja, dat kan kloppen, maar dat is de aard van het beestje, ik ben zoals ik ben’. En juist door deze uitspraak gaf hij er duidelijk blijk van weinig te snappen van de kracht van gedrag, want als hij zichzelf bewust had gedwongen af en toe wel die persoonlijke aandacht te geven, dan hadden ze wellicht in de medailles gereden en tot in lengte van jaren een goede samenwerking gehad.
Ik zou zeggen, beste lezer, ga toch liever ook voor goud!
Ruud Kleefman
Oost-Souburg, april 2010 | 
